Traditionele beroepen
Roma waren van oudsher rondtrekkende ambachtslieden en handelaars. De families waren meestal gespecialiseerd in één specifieke beroepsactiviteit. De ambachten en kunsten waren heel divers, maar altijd combineerbaar met het rondtrekkende bestaan: vervaardigen van metalen of houten gebruiksvoorwerpen, paardenhandel, messen slijpen, animatie (muziek, beren temmen, dans, toekomst voorspellen), manden vlechten, enzovoort.
De familienamen van veel Roma verwijzen nog naar de traditionele beroepen, b.v. Lingurar (‘lepelmaker’), Ciurar (‘zevenmaker’) of Lautar (‘muzikant’).
De situatie vandaag
Vandaag is een groot deel van deze beroepen (bijna) verdwenen. Veel Roma komen nu aan de kost met handel, bijvoorbeeld in textiel, tweedehands wagens, oud ijzer… of met seizoensarbeid en klusjes. Maar steeds meer vindt men hen nu ook terug in doorsnee-beroepen.
Hoewel vrouwen zich in de eerste plaats met het gezin bezig houden, leveren zij toch ook vaak een bijdrage aan het inkomen, bijv. via kleinschalige handel (onder meer bloemen verkopen). Dat was vroeger ook al zo: dansen en waarzeggen waren typische activiteiten waarmee Roma-vrouwen wat geld konden verdienen. Maar ook voor de vrouwen geldt dat men hen tegenwoordig ook in tal van andere, meer courante beroepen aantreft.
De werkloosheid onder Roma is hoog, zowel in België als in andere landen. Dat heeft vaak te maken met obstakels als een laag opleidingsniveau, een precaire sociale achtergrond of discriminatie door werkgevers. Doordat ze daardoor vaak moeilijk toegang krijgen tot de reguliere arbeidsmarkt, nemen nogal wat Roma hun toevlucht tot informele activiteiten, waaronder ook bedelarij. Dat is echter geen typisch aspect van de Roma-cultuur; het maakt veeleer deel uit van een ‘overlevingslogica’ die gedurende eeuwen is opgebouwd.
Getuigenissen
In traditionele Roma-families duurt de kindertijd slechts kort. In zulke families gaan kinderen vaak al jong aan het werk om geld te verdienen. Aurel en Amet getuigen daarover.
Beroemde en succesvolle Roma
Hoewel heel wat Roma te kampen hebben met armoede, zijn er net zo goed veel succesvolle en/of hoogopgeleide Roma. Ook onder beroemdheden zijn er mensen van Roma-origine. Hieronder vind je enkele links naar websites die je iets vertellen over deze kunstenaars, muzikanten, sportfiguren en politici:
- Lívia Jároká, Europees Parlementslid
- Jeronimo Maya, flamencogitarist
- Ian Hancock, advocaat en activist
- Michael Caine, acteur
- Bronislawa Wajs (“Papusza”), dichteres
- Roby Lakatos, violist
- Erika Varga, ontwerpster ‘Romani Design’
Activiteit: beroemdheden van Roma-afkomst
Met de hulp van internetbronnen kun je onderstaande fiches aanvullen en zo nog enkele bekende personen met Roma-roots ontdekken. Kende je sommigen van hen al?
